Special: In De Voetsporen Van De Oude Meesters
In deze unieke cursus kies jij zelf een schilderij van een oude meester. We focussen op klassieke schilderijen en reconstrueren samen de stappen die jouw gekozen kunstenaar in zijn tijd doorliep, door een kopie ervan te maken. Zo maak je een reis door de kunstgeschiedenis door de technieken van deze kunstenaar te volgen. Kunstenaars in de 17e eeuw lieten hun doeken prepareren en verf maken door leerlingen in hun ateliers. Net als toen, doorloop jij stap voor stap het hele proces: van het opspannen en gronden van het doek, de ondertekening en eerste kleurlaag, tot de afwerking met glacis-lagen. Jij bepaalt hoe diep je wilt duiken in deze verfijnde techniek.
Tijdens de cursus leer je onder andere:
• Hoe een doek in de 17e eeuw werd voorbereid en gespannen
• Hoe je zelf grondlagen en verf kunt maken volgens historische methoden
• De werkwijze en organisatie van schildersateliers uit die tijd
Met behulp van originele bronnen en oude technieken leer je niet alleen over de verfopbouw, maar krijg je ook meer inzicht in het materiaal zelf. Hoewel deze cursus gericht is op het werken volgens traditionele technieken en geen ruimte biedt voor vrije expressie, kun je de opgedane kennis later zeker toepassen in je eigen werk.
Leer van de oude meesters, begrijp verf tot in de kern, en ontdek hoe je de kracht van verschillende verfsamenstellingen optimaal kunt benutten!
Theoretische en praktische invulling per week
Week 1
• Theorie: Introductie van het schildersatelier, de geschiedenis van kopieën door de eeuwen heen, en de productie van schilderslinnen.
• Praktijk:
o Opspannen van een doek op een spanraam.
o Bespreken van het schilderij dat gekozen wordt om te kopiëren.
Week 2
• Theorie: Technische opbouw van een schilderij op doek in de 17de eeuw.
• Praktijk:
o Beoordelen van het opgespannen doek.
o Maken van een ‘voorlijm’ en het aanbrengen van een grondering.
Week 3
• Theorie: Gebruik en productie van verf in het schildersatelier van de 17de eeuw.
• Praktijk:
o Beoordelen van de gegrondeerde doeken.
o Zelf wrijven van verf voor de eerste verflaag, de ‘doodverve’.
Week 4
• Theorie: Ondertekening en doodverve in oude schildertechnieken.
• Praktijk:
o Aanbrengen van de ondertekening op het doek.
o Starten met de doodverve.
Week 5
• Theorie: Pigmenten en recepturen uit de 17de eeuw.
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de doodverve.
o Keuze van pigmenten voor de kopie, afgestemd op elk schilderij.
Week 6
• Theorie: Pigmenten en hun historische en wetenschappelijke inzichten.
• Praktijk:
o Keuzeoptie: Zelf verven wrijven (extra kosten).
o Keuzeoptie: Gebruik van tubeverf (extra kosten).
o Eerste opzet in kleur van de kopie.
Week 7
• Theorie: Eigenschappen van pigmenten en aanduidingen op tubeverf.
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de kopie.
Week 8
• Theorie: Historische weergave van huid uit de 17de eeuw.
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de kopie.
Week 9
• Theorie: Historische weergave van materiaal in de 17de eeuw.
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de kopie.
Week 10
• Theorie: Gebruik van glacis in de 17de eeuw.
• Praktijk: Verdere uitwerking van de kopie.
Week 11
• Theorie: Theoretische verdieping in overleg met cursisten.
• Praktijk: Verdere uitwerking van de kopie.
Week 12
• Theorie: Vernis uit de 17de eeuw.
• Praktijk: Vernissen en verdere uitwerking van de kopie.
Week 13
• Theorie: Modern vernis en het opspannen van een schilderdoek.
• Praktijk:
o Opspannen van het doek op een spieraam.
o Afronden van de kopie.
Materiaal Inbegrepen in het Cursusgeld (t.w.v. 190 euro)
1. Naslagwerk
- Bevat achtergrondinformatie en historische recepten.
2. Schilderdoek
- Antiek, handgeweven linnen (ca. 0,63 x 1 m), gemaakt tussen 1910 en 1930.
3. Lijmen
- Ca. 100 g huidenlijm.
- Ca. 100 g caseïne.
4. Vulmiddelen
- Ca. 100 g champagnekrijt.
- Ca. 100 g gips.
5. Verfwrijfset
- Glazen loper voor het verf wrijven.
- Glazen wrijfplaat (ca. 30 x 30 cm, geslepen randen).
6. Pigmenten
- Ca. 100 g beenderzwart.
- Ca. 100 g titaanwit.
- Ca. 100 g oker.
- Ca. 100 g sienna.
- Ca. 100 g omber.
7. Olie en toevoegingen
- Ca. 200 cc lijnolie.
- Eén eitje.
- Ca. 50 cc kobalt siccatief.
8. Lege verftubes
- 5 stuks
Alice van der Knokke
Na haar studie Conservatie en Restauratie Schilderkunst aan de Koninklijke Academie in Antwerpen, startte zij in 2003 haar eigen restauratieatelier, onder de naam De Restauratie Meester. Van 2005 tot 2020 was zij daarnaast Collectiebeheerder in het Van Abbemuseum in Eindhoven.
Haar werk draait om het herstellen van kunstwerken met oog voor hun authentieke karakter. Ze maakt ze opnieuw ‘leesbaar’, precies zoals de kunstenaar het oorspronkelijk bedoeld heeft, met respect voor de geschiedenis die ze met zich meedragen. Haar expertise in oude schildertechnieken, zoals die uit de 17de eeuw, stelt haar in staat beter te begrijpen hoe een schilderij is opgebouwd en hoe het door de jaren heen is verouderd.
Materiaal niet inbegrepen in het cursusgeld
1. Tekengereedschap: Grafietpotlood, houtskool of krijt voor de ondertekening.
2. Potten: Lege potten voor het mengen van lijmen en gronderingen.
3. Verfopties:
o Zelf verf wrijven: Cursisten kunnen pigmenten bestellen via Verfmolen De Kat voor prijzen per pigment.
o Tubes olieverf: Voor gemiddeld 12 kleuren/pigmenten per kopie. Prijzen variëren tussen €4,00 en €30,00 per tube, afhankelijk van kwaliteit, pigment en volume.
4. Verdunningsmiddelen: Bijvoorbeeld terpentijn, Shellsol D40 (aromaatvrije terpentine), of balsemterpentijnolie; keuze is persoonlijk.
5. Spieraam: Optioneel, prijsindicatie voor een spieraam 50 x 50 cm bij Van Beek Eindhoven: ca. €8,00 incl. BTW (SPIELAT CLASSIC 4,5x50 cm).
Let op: Deze prijsindicaties zijn van eind 2024; de cursus start in 2025. Cursisten kunnen reeds bestaande materialen gebruiken; er wordt niet gewerkt met waterverdunbare olieverf.
