In De Voetsporen Van De Oude Meesters
In deze unieke cursus kies jij zelf een schilderij van een oude meester. We focussen op klassieke schilderijen en reconstrueren samen de stappen die jouw gekozen kunstenaar in zijn tijd doorliep, door een kopie ervan te maken. Zo maak je een reis door de kunstgeschiedenis door de technieken van deze kunstenaar te volgen. Kunstenaars in de 17e eeuw lieten hun doeken prepareren en verf maken door leerlingen in hun ateliers. Net als toen, doorloop jij stap voor stap het hele proces: van het opspannen en gronden van het doek, de ondertekening en eerste kleurlaag, tot de afwerking met glacis-lagen. Jij bepaalt hoe diep je wilt duiken in deze verfijnde techniek.
Tijdens de cursus leer je onder andere:
- Hoe een doek in de 17e eeuw werd voorbereid en gespannen
- Hoe je zelf grondlagen en verf kunt maken volgens historische methoden
- De werkwijze en organisatie van schildersateliers uit die tijd
Met behulp van originele bronnen en oude technieken leer je niet alleen over de verfopbouw, maar krijg je ook meer inzicht in het materiaal zelf. Hoewel deze cursus gericht is op het werken volgens traditionele technieken en geen ruimte biedt voor vrije expressie, kun je de opgedane kennis later zeker toepassen in je eigen werk.
Leer van de oude meesters, begrijp verf tot in de kern, en ontdek hoe je de kracht van verschillende verfsamenstellingen optimaal kunt benutten!
Theoretische en praktische invulling per week
Week 1
• Theorie: Het schilders atelier, kopieën door de eeuwen heen en van vlas tot schilderslinnen.
• Praktijk:
o Het opspannen van een doek op spanraam
o Bespreken welke schilderij er gekozen is om te kopiëren
Week 2
• Theorie:
o Technische opbouw van een schilderij op doek in de 17de eeuw.
o Doornemen van de gekozen kopieën.
• Praktijk:
o Beoordelen van het opgespannen doek.
o Maken van een ‘voorlijm’ en het aanbrengen van een grondering.
Week 3
• Theorie:
o Uitbreiding op materiaal
o Technisch onderzoek naar gekozen kopieën
o Compositie bepalen
• Praktijk:
o Beoordelen van de gegrondeerde doeken.
o Voorbereidingen treffen voor he topzetten van de ondertekening
Week 4
• Theorie: Imprimatura en doodverve
• Praktijk:
o Wrijven van verven voor de eerste verflaag, de imprimatura en de doodverve
o Het opzetten van de ondertekening en het aanbrengen van de imprimatura
Week 5
• Theorie: De doodverve
• Praktijk:
o Uitleg soorten penselen en gebruik
o Opzetten van doodverve
Week 6
• Theorie: Pigmenten en hun historische en wetenschappelijke inzichten.
• Praktijk:
o Keuzeoptie: Zelf verven wrijven (extra kosten)
o Keuzeoptie: Gebruik van tubeverf (extra kosten)
o Verder uitwerken van doodverve
Week 7
• Theorie:
o Eigenschappen van pigmenten en aanduidingen op tubeverf
o Uitleg over de opschildering
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de opschildering.
Week 8
• Theorie:
o Het 17e-eeuwse palet
o Onderzoeken van je eigen palet en soorten olie
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de opschildering
Week 9
• Theorie:
o De alchemie van de 17e-eeuwse meesters
• Praktijk:
o Verdere uitwerking van de opschildering
Week 10
• Theorie: Gebruik van glacis in de 17de eeuw
• Praktijk: Verdere uitwerking van de opschildering en testen van glacis
Week 11
• Theorie:
o Afwerken van de schildering en zetten van accenten
o Opspannen van een schildersdoek
• Praktijk: Verdere uitwerking van de opschildering/glacis.
Week 12
• Theorie: Vernis uit de 17de eeuw
• Praktijk: Vernissen en verdere uitwerking van de opschildering
Week 13
• Theorie: Verdiepende theorie in overleg
• Praktijk: Afronden van de opschildering
Materiaal Inbegrepen in het Cursusgeld (t.w.v. 200 euro)
1. Naslagwerk
- Bevat achtergrondinformatie en historische recepten.
2. Schilderdoek
- Antiek, handgeweven linnen (ca. 0,63 x 0,65 m), gemaakt tussen 1910 en 1930.
3. Lijmen
- Ca. 100 g huidenlijm.
4. Vulmiddelen
- Ca. 100 g champagnekrijt.
5. Verfwrijfset
- Glazen loper voor het verf wrijven.
- Glazen wrijfplaat (ca. 30 x 30 cm, geslepen randen).
6. Pigmenten
- Ca. 100 g beenderzwart.
- Ca. 100 g titaanwit.
- Ca. 100 g oker.
- Ca. 100 g sienna.
- Ca. 100 g omber.
- Ca. 10 g Solvent Yellow 82
7. Olie en toevoegingen
- Ca. 150 cc lijnolie.
- Eén eitje.
- Ca. 30 cc kobalt siccatief
8. Lege verftubes
- 5 stuks
9. Spanraam
- Ca. 65x65 cm
Alice van der Knokke
Na haar studie Conservatie en Restauratie Schilderkunst aan de Koninklijke Academie in Antwerpen, startte zij in 2003 haar eigen restauratieatelier, onder de naam De Restauratie Meester. Van 2005 tot 2020 was zij daarnaast Collectiebeheerder in het Van Abbemuseum in Eindhoven.
Haar werk draait om het herstellen van kunstwerken met oog voor hun authentieke karakter. Ze maakt ze opnieuw ‘leesbaar’, precies zoals de kunstenaar het oorspronkelijk bedoeld heeft, met respect voor de geschiedenis die ze met zich meedragen. Haar expertise in oude schildertechnieken, zoals die uit de 17de eeuw, stelt haar in staat beter te begrijpen hoe een schilderij is opgebouwd en hoe het door de jaren heen is verouderd.
Materiaal niet inbegrepen in het cursusgeld
1. Tekengereedschap: Grafietpotlood, houtskool of krijt voor de ondertekening.
2. Potten: Lege potten voor het mengen van lijmen en gronderingen.
3. Verfopties:
o Zelf verf wrijven: Cursisten kunnen pigmenten bestellen via Verfmolen De Kat voor prijzen per pigment.
o Tubes olieverf: Voor gemiddeld 12 kleuren/pigmenten per kopie. Prijzen variëren tussen €4,00 en €30,00 per tube, afhankelijk van kwaliteit, pigment en volume. 4. Bindmiddelen: Optioneel niet noodzakelijk, bijvoorbeeld walnootolie, papaverolie
5. Verdunningsmiddelen: Bijvoorbeeld terpentijn, Shellsol D40 (aromaatvrije terpentine), of balsemterpentijnolie; keuze is persoonlijk.
6. Spieraam: prijsindicatie voor een spieraam 50 x 50 cm bij Van Beek Eindhoven: ca. €10,00 incl. BTW (SPIELAT CLASSIC 4,5x50 cm).
Let op: Deze prijsindicaties zijn van juni 2025; de cursus start najaar 2025. Cursisten kunnen reeds bestaande materialen gebruiken; er wordt niet gewerkt met waterverdunbare olieverf.
